Гуканьне Вясны на беразе ракі Гудзон
Пасьля амаль трохгадовага перапынку, выкліканага пандэміяй карона-вірусу, беларусы Нью-Ёрку і ваколіцаў правялі традыцыйны абрад Гуканьня Вясны ў Осынінгу, штат Нью-Ёрк. У маляўнічай мясьціне на беразе ракі Гудзон сабраліся неабыякавыя да беларуcкай культуры і традыцыяў людзі. Нагода – Гуканьне Вясны, абрад, які праводзілі нашыя продкі, каб скончылася доўгая халодная зіма, каб сьвятло і цяпло вярнулася да людзей.
Базай сьвяткаваньня стаў лодачны клюб у мястэку Осынінг, на поўнач ад гораду Нью-Ёрку. На флягштоку перад клюбам лунаў бел-чырвона-белы нацыянальны беларускі сьцяг поруч з амэрыканскім сьцягам. Напярэдадні быў досыць халодны ветраны дзень, але акурат на імпрэзу дзень выдаўся выдатны, лагодна сьвяціла сонейка, якое ўжо пачало добра прыграваць, і амаль не было ветру.
У залі лодачнага клюбу, які стаіць на самым беразе ракі Гудзон, удзельнікаў імпрэзы віталі гасьцінныя гаспадары імпрэзы сп-ва Лена і Пётра Рыжыя. Яны прыгатавалі шмат разнастайных страваў, у тым ліку нацыянальных беларускіх, для ўсіх жадаючых.
Пасьля падмацаваньня смачнай ежай загукальнікі сабраліся на пляцоўцы каля ракі, і пачалося традыцыйнае сьвяткаваньне Гуканьне Вясны, якое вялі сп-ні Лена Рыжая і Ганна Шарко. Напачатку Лена распавяла пра сутнасьць абраду, што ён уключае ў сябе, і як трэба ўдзельнічаць у ім. Як і кожны іншы традыцыйны абрад, Гуканьне Вясны ў пэўным сэнсе драматычнае прадстаўленьне міталягічных падзеяў, якія мусяць паўплываць на будучую хаду падзеяў рэальных. Падчас Гуканьня Вясны прысутныя водзяць карагоды, заклікаюць вясну сьпевамі: “Вясна, хадзі да двору! Нясі ключ з сабою, Зіму замыкаці, Вясну адмыкаці!” Але зіма не здаецца адразу, і трэба дапамагчы вясьне перабароць і перамагчы зіму. Чуліся сьпевы: “Вясна красна на ўвесь сьвет”, “Вол бушуе – вясну чуе”, “Пасеялі дзеўкі лён”, “Жавароначкі, прыляціце, вясну красную прынясіце”. Арганізатаркі сьвята ўдала запявалі традыцыйныя сьпевы, і грамада гучна іх падхоплівала.
Удзельнікі заклікалі птушак хутчэй прылятаць і прынесьці людзям цяпло і сонца на сваіх крылах. Пасярод карагоду паставілі ляльку, выяву ведзьмы Марэны, як сымболь зімы, холаду ды зла, каб ізаляваць яе і прагнаць, і каб зь ёю сыйшлі ўсе нашыя праблемы, ды хутчэй запанавала вясна ды цёплыя дні. Загукальнікі клікалі вясну, каб прыйшла і прынесла з сабою “цёплыя дзянёчкі, частыя дажджочкі, зялёную травіцу”. У сьпевах-вясьнянках прысутнічаў сваеасаблівы прыпеў перагукваньня: “Гу-у-у!”. Удзельнікі, што ідуць карагодам па сонцы, уздымаюць рукі ўгару, узносячы іх у звароце да Сусьвету. Адсюль сьвята і атрымала назву – Гуканьне Вясны.
На полі дзе адбывалася імпрэза былі расстаўленыя стылізаваныя выявы птушак, як заклік да іх прынесьці дoўгачаканую вясну на сваіх крылах. Загукальныя песьні й карагоды зьмяняліся вясёлымі гульнямі з жартамі ды пацалункамі, што асабліва падабалася моладзі. Былі новыя гульні як перацягваньне канату і зьбіраньне раскіданых трэсак для хлопцаў, і зьбіраньне раскіданых бульбінак – для дзяўчатаў. Хто зь іх назьбірае найбольш, той, адпаведна, першым у гэтым годзе ажэніцца або выйдзе замуж. Хлопцы й дзеўкі таксама хадзілі “сьценка на сьценку” у традыцыйным ігрышчы.
Затым быў агульны фатаздымак на беразе Гудзону, пасьля чаго імпрэза працягвалася ў залі лодачнага клюбу, дзе ўдзельнікі працягвалі падсілкоўвацца, калегаваліся зь сябрамі, танчылі, ды заводзілі новыя знаёмствы. Можна было таксама заняцца пляценьнем паясоў. Выдатна, што гэткія імпрэзы як Гуканьне Вясны яднаюць нашых суайчыньнікаў з розных мясьцінаў ня толькі ў Нью-Ёрку і ваколіцах, але і па ўсёй Амэрыцы.
Сёлетняя імпрэза сабрала шмат удзельнікаў з розных штатаў. Многія зь іх прывезьлі з сабою сваіх малых дзяцей. Хочацца спадзявацца, што імпрэза Гуканьня Вясны будзе мець толькі добрыя наступствы, і што сілы зімы, цемры, і кожная іншая навала будуць пераможаныя. Што на нашай Бацькаўшчыне сілы сьвятла перамогуць носьбітаў цемры й пакутаў, і Беларусь перастане быць паняволенай цёмнымі антынацыянальнымі сіламі і як найхутчэй вызваліцца і стане сапраўды вольнай, сапраўды незалежнай і сапраўды беларускай краінай.
Асаблівая падзяка за ўдалую імпрэзу належыцца Алене і Пятру Рыжым, Ганьне Шарко і Аляксандру Мазгавому, Ганьне Худзянковай, тэксты сьпеваў падрыхтаваў Сяржук Сай.
Віталь ЗАЙКА
