"Галгатня пра ЗыШыА"
Краўдф**інг
Краўдфандынг – як сучасная форма жабрацтва. У нашай цывілізацыі жабрацтва заўсёды ўспрымалася як нешта адмоўнае. Адмоўным была не сама нястача ці беднасьць, а менавіта форма заняткаў. Ну бо калі здаровы, працаздольны чалавек замест пайсьці на любую працу аддае перавагу кленчаньню, то гэта да нядаўняга ўспрымалася грамадзтвам адназначна. Дарэчы, па статыстыцы на 100 жабракоў, толькі 10 сапраўды знаходзяцца ў патрэбе. Для астатніх – гэта форма атрыманьня сродкаў і стыль жыцьця. Што тут казаць, калі некаторыя жабракі зарабляюць на ўзроўні мэнэджэраў. Калі два паліцэйскія з Аклагома-Сіці ехалі каб затрымаць жабрака на аўтастрадзе, то былі перакананыя, што на месцы ўбачаць бруднага і хворага чалавека. Але там быў добра складзены 45-гадовы мужчына, апрануты ў кашулю ў кветкі. Мужчыну звалі Шэйн Ўорэн Спігл. “А дзе б я столькі зарабіў?” – адказаў ён паліцэйскім. “Летась зарабіў 60 тысяч даляраў і не плаціў зь іх падатак”...
А чым іншым зьяўляецца краўдфандынг (талака), у якім грошы зьбіраюцца на канкрэтную тэму, працу, замову. Здавалася б, што ўсё даволі справядліва і згодна з цывілізацыйнымі патрабаваньнямі. Прыхільнікі скідваюцца на творчасьць свайго куміра. Усё адбываецца на рынкавай аснове. Ёсьць попыт – ёсьць і прапанова, але... Усё ў гэтай сытуацыі як раз такі перавернута дагары нагамі. Напачатку ідзе прапанова і прапанова гэтая падладжаная пад публіку, але больш за ўсё лічыцца не сама прапанова, а імя і распазнавальнасьць прапанавальніка. Балянс паміж прапановаю і попытам размываецца за кошт колькасьці падпішчыкаў. Ты папулярны і запатрабаваны таму, што ты папулярны і запатрабаваны, а якасьць чарговага прадукту недзе там убаку. Папулярнасьць таксама патрабуе ахвяраў. Калі ты хочаш быць папулярным, то павінен адпавядаць пэўным нормам папулярнасьці. Думаць і выказвацца трэба правільна. Ты ж музыка, ты ж мастак ці пісьменьнік, табе для існаваньня патрэбная аўдыторыя. Ня будзе жа ты рэзаць матку-праўду і гэтым самым пазбаўляцца ад прыхільнікаў.
Куды не павернешся, вакол адныя краўдфандынгі. Адсотак прыкладна такі ж, як і ў жабракоў. 10% тых, хто па іншаму і ня выдалі б і не надрукавалі б, а 90% тых, для каго гэта стыль функцыянаваньня. Мы папулярныя, мы вядомыя. Нам павінныя. Што ўжо казаць, калі нават скандальная наблістка нядаўна зьбірала ў шапку на беларускія пераклады сваіх “проізведеній”. Уражаньне такое, што ў будучыні ніхто і пальцам не кіўне, каб запісаць альбом, напісаць кніжку або намаляваць карціну, пакуль папярэдне ня будуць абскубаныя авечкі. Таму лішні раз варта задумацца – ці варта ўдзельнічаць у перакульванні здаровых стандартаў нашай цывілізацыі – “Перш зьядзім тваё, а тады хто сваё” (беларуская прыказка).
Віталь ВОРАНАЎ
