Неяк адна знаёмая музыкант­ка спыталася ў фэйс­буку пра на­яўнасьць вэге-дуды, то бок дуды, мех для якой зроблены не са скуры казы, цяляці ці барсука, а са штучнага за­мяняльніка. Ну канеш­не ёсьць. Ня быў бы наш сьвет такім, як ён ёсьць, калі б такога меху не бы­ло. Матар’ял назы­ваецца горэтэкс, добра трымае ўсярэдзіне паветра, менш рэагуе на акалічнасьці надвор’я, не сьмярдзіць поўсьцю казы. І ў гэтым яе най­большы недахоп. Рэчы без сваёй фактурнасьці, пахаў, шурпатай не­паў­торнасьці і натуральнасьці губ­ляюць ня толькі свой шарм, але і сваё ўні­кальнае прызначэньне. Быццам бы тое самае і лепш, але ня тое самае і ня лепш, а калі задумацца, то і горш, і нават нашмат горш.

      Магчыма, што пазбаўленьне рэчаў іх неад’емных уласьцівасьцяў маглі прыду­маць у Амэ­рыцы. Пры­намсі для мне такія рэчы аса­цыюцца з ЗыШыА. Кава без ка­фэіну, цу­кар без цукру, дыетэтычная (мой Бо­жа!) кока-кола, безалькагольнае піва, безлактознае малако, cоевае “мяса”, загар бяз сонца, цыгарэты без ты­туню, хатнія жывёлы замест дзяцей. А ад гэтага ўсе больш глябальныя заганы, на­прык­лад, вера ў тое, што чалавек можа ўплы­ваць на клімат (атмасфэра без CO2) і шмат-шмат іншага “без”.

      Ці можна без? Ну канешне мож­на. Дуда і зь мехам з прэзэрватыва граць будзе. Толькі пытаньне – навошта…